දෙවැනි හයිකුව - එන්න අපි හයිකු කුරුටු ගාමු...........

දැල්වෙනා ඉටිපන්දම

වහන්න වෙර දැරුවත් වෙසක්කූඩුවේ සව්කොළ

ඌ කරුමක්කාර පළගැටියෙක්

තුෂාර විතාරණ

පළමු හයිකුව - http://kurutugegeepawra.blogspot.com/2016/04/blog-post_19.html

පසු සටහන - දෙවැනි හයිකුව මේ තරම් ඉක්මනට එන්න හේතු කීපයක් තියෙනවා. පළමුවැනි හේතුව තමා පළමු හයිකුව තුළ ඇති වුණ සාකච්ඡාවේ හරවත්බව. දෙවැන්න තමා පළමු හයිකුවෙන් පස්සේ ඒ සාකච්ඡාව සක්‍රීය ව ඉදිරියට නොයෑම. තෙවැන්න තමා මේ වන විටත් හයිකුව නෙලුම්යායෙන් හැළීමේ යම් අවධානමක් තියෙනවා කියලා ලැබෙන ආරංචිය. මං හිතන්නේ මේ හේතුටික දෙවැනි හයිකුව මේ වෙලාවේ ලියන්න තරම් ප්‍රමාණවත්.

දැනට හයිකු ගැන ඇතිවුණ සාකච්ඡාව සහ හයිකුවල ලක්ෂණයන් කීපයක් හදුනා ගන්න හැකිවුණා. ඒවා පහසුව සදහා මේ විදිහට ගොණුකර ගනිමු. 

1. හයිකුවක 575 රටාව - මේකෙන් කියන්නේ පළමු පද පේළියට වචන/අකුරු/මාත්‍රා (මේක තාම සංවාදයට විවෘත දෙයක්) 5 කුත්, දෙවැන්නට 7 කුත්, තෙවැන්නට නැවතත් 5 කුත් තියෙන බව. නමුත් මේ රටාව හැම විටම ඒ විදිහට රැකීමක් දකින්න නැති බවත් කිව යුතුයි. 

උදාහරණය -

古池や蛙飛び込む水の音

ふるいけやかわずとびこむみずのおと (transliterated into 17 hiragana)

furu ike ya kawazu tobikomu mizu no oto (transliterated into rōmaji)

This separates into on as:

fu-ru-i-ke ya (5)

ka-wa-zu to-bi-ko-mu (7)

mi-zu-no-o-to (5)

Translated:^[17]

old pond . . .

a frog leaps in

water's sound 

(මෙය විකිපීඩියාවෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දකි.)

2. හයිකුවක හැම වෙලාවෙම දේවල් දෙකක් ගැන කතා කරනවා. ඒක සතුන්, ගස් මල්, වතුර, වැස්ස වගේ මොනවා හරි වෙන්න පුළුවනි. හැබැයි වෙන්කොට හදුනාගත හැකි දේවල් දෙකක් තියෙනවා.

උදාරණය -

පුංචි ගොලුබෙල්ලෝ
බලාපන් බලාපන් උඹේ
හෙවනැල්ල දෙස..

(ඉසාගේ හයිකුවකි. ඉසා යනු හයිකු කවීන් අතර මූලිකයෙකි.)

3. මේ දේවල් දෙක අතර සමීපකමක් තියෙනවා වගේ ම මේ තුළ කැපීමක්/ඡේදනයක් ගැනත් කතා කරනවා. සමහර වෙලාවට ඡේදනය වීමක් පෙන්වනවා. තවත් විටෙක ඡේදනය වෙන්න යන බවක් කියැවෙනවා.

උදාහරණය -

සද නැති රැය
තද සුළං විත් වැළදගෙන
පැරණි දේවදාර ගස්

(බෂොගේ හයිකුවකි. බෂො යනු හයිකු කවීන් අතර ප්‍රමුඛයෙකි.)

4. අනික තමා හයිකුවක් තුළ බොහෝ විට ඍතුව ගැන සදහනක් වෙනවා. සමහර ඒවායේ සරත් සමයේ.. වසන්තයේ සුළග වගේ වචන වලින් ම කියැවෙනවා. ඒත් බොහොමයක් ඒවායේ ඒ ඒ ඍතු වලට අදාළ ලක්ෂණ තමා කියැවෙන්නේ. මේ ඍතු වෙනස ජපනුන් හදුන්වන්නේ කීගෝ කියලා.......... ජපන්නුන්ට අනුව ඔවුන්ගේ ඍතු සාමාන්‍යෙයන් මේ විදිහට දක්වන්න හැකියි.

Spring: 4 February–5 May
Summer: 6 May–7 August
Autumn: 8 August–6 November
Winter: 7 November–3 February

ෙම් ඍතුවත් ඒක්කම ගැලපිලා යන ජපනුන්නට ම අාවේණික වෙච්චි තවත් දෙයක් හයිකුවට අදාල වෙනවා. ඒක ඔවුන් හදුන්වන්නේ සයිජිකි කියලා. නැත්තං කියෝසෙ කියලත් කියන්න පුළුවනි. මේක තවත් වැදගත් දෙයක්. මේ තමා ඒ ඒ ඍතු වලදී ඍතුවට අදාළව අහස පොළව සත්තු ගස්වැල් වගේ දේවල් වල සිද්ධ වෙන වෙනස.... ඔවුන් ඒක පැති කීපයකින් ම බලනවා.

1. ඍතුව
2. අහස
3. පොළව
4. මනුෂ්‍යයා
5. පැවැත්ම
6. සතුන්
7. ගස්වැල්

මේ සියලු අංශයන් ඒ ඒ ඍතු වලදී සිද්ධ වෙන වෙනස්කම් ගැන හයිකුවේ දී හරි සුමට ව ස්පර්ශ කරනවා. අනික තමා ඍතුව කෙලින් ම නොකීවාට මේ ඒක දෙයකින් හරි ඍතුව ගැන සදහනක් වෙන්න පුළුවන් කියලත් අපි මතක තියාගන්න ඔ්නේ......

උදාහරණ කීපයක් කියන්නම්....

වසන්ත ඍතුව ගත්තා ම සතුන් කියන ඝණයට ගෙම්බන් ප්‍රධානයි. ගෙම්බන් නිතර කෑ ගැසීම මේ ඍතුවේ ලක්ෂණයක්...... නමුත් ග්‍රීෂ්ම ඍතුවට මදුරුවන් සහ සර්පයින් ප්‍රමුඛයි. සරත් ඍතුව ගත්තා ම ඒ මූලිකත්වය පොඩි පොඩි කෘමීන්ට සහ පළගැටියන්ට ලැබෙනවා...... 

වසන්තයේ දී සකුරා සහ කැලෑ මල් වලට ලැබෙන තැන ග්‍රීෂ්මයේ දී සූරියකාන්ත නෙලුම් සහ මානෙල්වලට ලැබෙනවා. සරත් සමයේ දී ඒ තැන ලැබෙන්නේ පීච්, අැපල් හා මිදි වලටයි....... 

උදාහරණය 1 - 

වසන්තය......

නම නොදන්නා කදු ගැටයක් 

මිහිදුම අතර

(බෂොගේ හයිකුවකි.)

උදාහරණය 2 - 

මගෙ අපූරු ප්ලම් තුරු යුගල

බලන්න මල් පිපෙන හැටි

දැන් එකක අනෙක පසුවට

(බුසොන්ගේ හයිකුවකි. - මෙහි ප්ලම් ගස් වල මල් පිපෙන කාලය ගැන සදහන් කරලා තියෙන එකෙන් ඍතුව ගැන කියැවෙනවා.)

ඉතින් මේ ලක්ෂණ කිහිපයට එහා ගිය තවත් බොහෝ දේවල් ඇති. දැන් අපි ඒ ගැනත් කතා කරමු..... අපි හැමෝට ම දැන් පොඩි මට්ටමින් හරි සාර්ථක හයිකුවක් ලියන්නට උත්සහ කරන්න හැකියි. හැබැයි මේ කිසිදෙයක් ජපානයේ තත්වයන් දිහා බලාගෙන ලියන්න කියලා නෙමෙයි අපි කියන්නේ... අපි මේ හැම දෙයක් ම ලංකාවේ අපේ පොළවට සම්බන්ධ කරමු. අපිට ඍතුව වැදගත් නැහැ තමා. ඒත් අපිට ඒ ඒ මාස වලට අපේ ම කියලා උත්සව සැමරුම් තියෙනවා. කොහා කෑ ගහන කාලයක් තියෙනවා. ඇහැළ මල්, වීර පලු දං හිඹටු ගස් තියෙනවා. අපේ ගොවිතැන ඇල වේලි වැව් එක්ක හැදුණු සංස්කෘතියක් ම තියෙනවා. ඉතින් අපි ජපානයට වඩා ඒ අතින් ගොඩක් දියුණුයි කියලයි මටනං හිතෙන්නේ.....

හරි අපි එහෙනං හයිකු ලියමු........ හයිකු ගැන කතා කරමු....... එන්න ලංකාවේ හයිකු ගොතන්න........

විශේෂ ස්තූතිය - හයිකු අද්දර මාලතීට. අවශ්‍ය බොහොමයක් කවි ඔබේ බ්ලොගයෙන් කියවාගත් බව කරුණාවෙන් සලකන්න.. 

.